Dünyanın gelmiş geçmiş en iyi yönetmenlerinden bir tanesi olan Stanley Kubrick’in neden bu kadar başarılı filmler yapmaktadır? Sonsuz Oda Blog’un bu yazısında ünlü yönetmen Stanley Kubrick’in kendi filmlerinde kullanmış olduğu muhteşem teknikleri derledik.
Senaryoya Olan Yaklaşımı
Stanley Kubrick’in sinema filmlerinde büyük ve güzel fikirlere odaklandığı ve hepsinin insanın deneyimleriyle ilgili olduğu söylüyor. Kibir, kıskançlık, yaratıklaştırma gibi kavramlara filmlerden verilen örnekler, insanın kendisini anlaması için bir fırsat ortaya koyuyor. İnsanın doğruyu ve gerçeği arama döneminin filmlerde muğlak bırakılması yaratılış sal sorularını da yanında getiriyor. Beyaz perdenin değil insanın değişmesi, her defasında farklı anlamlar çıkarmasına imkan sağlıyor. Bu durum Stanley Kubrick’in sinema filmlerinin yapıldığı zamanla sınırlı kalmamasında önemli bir faktör olarak düşünülüyor.
Görsellik – Sahne Tasarımı
Stanley Kubrick’in herbir sinema filmi öncekilerden oldukça farklı bir tasarımla sunuluyor. Oyuncuların kostümleri, set tasarımları gibi noktaları Stanley Kubrick o filmin temasını tek odak noktası olması için kullanıyor. 1971 yılı yapımı A Clockwork Orange adlı filminde yer alan karışıklığın filmin görsel tasarımıyla nasıl ortaya çıktığı başroldeki Alex ve çetesi üzerinden anlaşılabiliyor. Bu karmaşa giydikleri ikonik kostüm tasarımı üstünden tarif edilebilir. Masumiyet ve duruluğun rengi olan beyazın çetenin kostümlerinin rengi olması da yapılabilecek bir okuma olarak izleyenlerin karşısına çıkıyor. Bu gibi işlenmiş olan noktalar yönetmenin filmlerinde çok katmanlı anlam yaratılmasına da olanak sağladığı görülebilir.
İnanılmaz Renk Kullanımı
Filmlerinde renklerin yoğun kullanımı göze çarpıyor. Kullanılan renkler içinde bulundukları sahnelerdeki deneyim kendisini ifade ederken ortaya koyduğu anlamlar filmografisi boyunca tutarlı bir anlam ortaya koyuyor. Filmlerinde yeşil rengin kullanımı ölüm temasını o sahnede destekliyor.
2001 A Space Odyssey, A Clockwork Orange, Eyes Wide Shut, The Shining filmlerinde sahnede fonda veya ön planda yeşil renk dikkat çekicidir. Açık bir şekilde belli etmese de bir şiddet, ölüm sahnesinde veya karakterin gazetede bir ölüm haberini okuduğu anda yeşil renginin sahneye en uygun şekilde hizmet edecek bir karakterlerle ilişkilendirilmesi ise bunun en önemli kanıtıdır.
Stanley Kubrick’in renk kullanımına olan yaklaşımının karakterin duygu durumunu derinleştirmek veya sahnedeki bir tema ile ilişkilendirmek için olduğu oldukça açık bir şekilde görülebiliyor.
Benzersiz bir Görüntü Yönetimi
Stanley Kubrick filmlerindeki görüntü yönetmenliğinde birden fazla ikonik nesne bulunuyor. Güzel ve Parlak ışıklandırma, efektif kadrajlar, takip açıları bunlara örnek olarak sunulabilir. Kubrick kamera ile çoğunlukla karakterleri takip eder. Dinamik olan kamera hareketleri izleyiciyi daha fazla voyöristik bir konuma koyarken o izlediği anın bir parçası haline de getirir. Yönetmenin sabit kamera tercih etmesini de bu nedenle belirli sahnelerde seçmediğini söyleyebiliriz.
The Shining adındaki filminde Torrance ailesinin The Overlook oteline gelişi ile kameranın sürekli onları çektiğini görüyoruz. Bu, birisi onları uzaktan izliyormuş gibi bir hissini yanında getiriyor. Ancak kameranın göz düzleminin altından çektiği planlarda bu farklı bir amaca hizmet ediyor. Kameranın açısı itibariyle bakış açısından olamayacağı ortada. Yaratılan anlam The Overlook oteline daha insani bir güç vermesine katkıda bulunuyor. Kamera hareketleri ile izleyicinin konumlandırıldığı pasif konum aktif bir konuma dönüşüyor.
Kurgu Ortaya Koyduğu Deha
Stanley Kubrick’in çoğu yönetmenin aksine kesmeleri az kullanıp sahnenin istenen duyguyu ortaya koymasına zaman tanıdığı vurgulanıyor. Planlarda sahnedeki karakterin kendisi ile birlikte var olduğu çevrenin de kadrajın içine girmesini amaçlıyor.
Stanley Kubrick’in özellikle uyguladığı tekniklerden biri karakterin ne düşündüğünü, neler hissettiğini izleyiciye göstermek. Eyes Wide Shut adındaki filminde Bill’in eşini başka biriyle düşündüğü sahnelerde giren insert’ler, A Clockwork Orange filminde karakterin saldırganlık içeren fantezileri. Kurgu ile karakterin zihninden geçenleri göstererek onlara dair fikirlerimizi de büyütüyor.
Sahnelerde ses ve görüntünün doğal akışının zıt yönünde olmasıda Stanley Kubrick’in yaptığı bir tercih. Full Metal Jacket adlı filmindeki savaş sahnesinde görüntünün yavaş çekimde akarken sesin normal hızında duyulması birbiriyle bağdaşmaz. Bu kullanım sahneye dramatik ve gerçek üstü bir anlam katmaktadır.
Ses Tasarımı
Stanley Kubrick’in ses tasarımı minimal seviyededir. Beyaz perde de görülenin aksine beklenmedik kararlar alır. 2001 A Space Odyssey filmindeki Dr. Poole’un uzayda olduğu sahnede yanlızca nefes alıp vermesini ve çevredeki hava sesini duyarız. Ancak oksijeni bitince sahne tamamiyle sessizliğe dönüyor. Bu tasarım sahnenin soğukluğunu ve gerçek gücünü gösterirken minimal tasarımı da aynı şekilde akıllara getiriyor. Stanley Kubrick’in ses tasarımlarına olan yaklaşımı sesin kabuklarından kurtulup tamamen neye ihtiyaç olduğuna odaklanmak olarak tarif edilir.
Müzik
Stanley Kubrick’in sahnelerde kullandığı yada seçtiği müzikler o sahnede yaşanan durumun tam merkezinde yer alır. Sahnede yer alan müziklerin görüntüyle olan etkileşimi tamamen zıt olsa dahi filmin vermiş olduğu mesaja dair ipuçları taşır niteliktedir. A Clockwork Orange adlı filminde şiddet fantezilerinin olduğu sahnede çalan Beethoven ise bu duruma iyi bir kanıtıdır. Yine aynı sinema filmde Singin’ in the Rain filmi ile klasikleşen şarkının kullanılma biçimi izleyici adeta duvardan duvara vuruyor ve şarkı ile olan tüm düşüncemizi değiştiriyor.
